Διαδήλωση στον Πειραιά ενάντια στην υποταγή της πόλης στις ανάγκες των Κρουαζιερόπλοιων.
Πόλεις χωρίς πράσινο, ενοίκια-φωτιά, θανατερές πυρκαγιές και πλημμύρες ‑εκεί έχει φτάσει η κρίση. Η Κατερίνα Θωίδου τονίζει την αναγκη σύνδεσης των περιβαλλοντικών κινημάτων σε αντικαπιταλιστική κατέυθυνση.
Ζούμε σε πόλεις όπου κυριολεκτικά και μεταφορικά «δεν έχουμε οξυγόνο»! Το Πράσινο, οι Ελεύθεροι χώροι, τα Σχολεία, τα Νοσοκομεία, ο Πολιτισμός, έχουν γίνει βορρά στο βωμό του κέρδος. Εκατομμύρια κάτοικοι, ιδιαίτερα στο Λεκανοπέδιο αλλά και σε όλες τις μεγάλες πόλεις, ζουν σήμερα σε συνθήκες φτώχειας, εγκατάλειψης και υποβάθμισης, που μαζί με την πρωτόγνωρη στεγαστική κρίση, την ιδιωτικοποίηση των χώρων πρασίνου, την καταστροφή ελεύθερων δημόσιων χώρων και τη διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών, έχουν μετατρέψει τις πόλεις σε μη βιώσιμες.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ στην Αθήνα σήμερα αντιστοιχούν μόλις 0,96 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο,1 στην Αττική η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο ανέρχεται σε 2,5 μ2, στο Δήμο του Πειραιά μόλις 1,56 μ2 πρασίνου/κάτοικο, στη Θεσσαλονίκη 2,14 μ2 ανά κάτοικο. Ο ΠΟΥ έχει καθορίσει την ελάχιστη αναλογία πρασίνου/κάτοικο στα 9 τετραγωνικά.
Όλα αυτά είναι τα αποτελέσματα των επιλογών ενός συστήματος που βάζει σε προτεραιότητα την κερδοφορία και όχι τις ανάγκες μας. Στην Αττική επί δεκαετίες ακολουθήθηκε ένα μοντέλο ανάπτυξης που οδήγησε στην μετατροπή των δασών, των ρεμάτων και των ακτών σε μια τεράστια οικοδομική ζώνη. Ο κύκλος αστικοποίησης που ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, όπου η πρωτεύουσα είδε τον πληθυσμό της να διπλασιάζεται από χιλιάδες εσωτερικούς μετανάστες, έγινε με βάση την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κατασκευαστικών εταιρειών, των πετρελαϊκών εταιρειών, των τραπεζών, των εταιρειών δομικών υλικών (τσιμέντου και χάλυβα).2
Τα ρέματα, το φυσικό περιβάλλον, οι ελεύθεροι χώροι υπήρξαν παράπλευρη απώλεια αυτή της διαδικασίας. Η επέκταση του οδικού δικτύου και η κατασκευή μεγάλων λεωφόρων αλλοίωσε το φυσικό περιβάλλον, η ανάπτυξη της πολυκατοικίας, σαν μαζικός τρόπος κατοικίας μέσω του θεσμού της αντιπαροχής κατά τις δεκαετίες 50-70 δεν άφησε ούτε τετραγωνικό γης στην Αθήνα που να μείνει ανεκμετάλλευτο. Αργότερα με αφορμή την Ολυμπιάδα 2004, είχαμε μία νέα επίθεση τσιμεντοποίησης και εμπορευματοποίησης των ελεύθερων χώρων για τα συμφέροντα των κατασκευαστικών εταιρειών και των τραπεζών, με τις ευλογίες φυσικά των κυβερνήσεων και των περισσότερων δημοτικών αρχών, που προχώρησαν στην αύξηση των συντελεστών δόμησης, στον αποχαρακτηρισμό χώρων πρασίνου, στην αλλαγή πολεοδομικών σχεδίων, προκειμένου να στηθεί η κερδοσκοπική φούσκα των ακινήτων, σε όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής, από τις περιοχές γύρω από το αεροδρόμιο στα Σπάτα μέχρι το παραλιακό μέτωπο, την Αττική Οδό και την Περιφερειακή Υμηττού. Οι καινούργιες κατασκευές καταπίνουν τους ελεύθερους χώρους στην Αττική που αποδίδονται στο ιδιωτικό κεφάλαιο για ανέγερση φαραωνικών εμπορικών κέντρων, καζίνο, «συνεδριακών» και «πολιτιστικών» κέντρων –όπως του Λάτση στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού ή του Ιδρύματος Νιάρχου στον παλιό ιππόδρομο στην Καλλιθέα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το διάστημα 1993 – 2007, οι τιμές των ακινήτων στην περιοχή της Αθήνας αυξήθηκαν κατά 308%, στην περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά 300% και στις άλλες αστικές περιοχές κατά 210,5%.3 Την ίδια περίοδο το ποσοστό των παροχών για στέγαση επί του συνόλου των κοινωνικών παροχών είναι μόλις 0,2% το 2004. Δέκα χρόνια αργότερα, το 2014, αναγράφεται στο σχετικό πίνακα ως 0%! Το 2012 καταργείται ο ΟΕΚ, η μοναδική υπηρεσία με αντικείμενο έναν κεντρικό σχεδιασμό της εργατικής κατοικίας.4
Είναι αποκαλυπτικά τα στοιχεία της τελευταίας ετήσιας έκθεσης της ΓΣΕΕ, όπου επισημαίνεται ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με το υψηλότερο κόστος στέγασης στην Ε.Ε. Σύμφωνα με τη Εurostat, πληρώνουμε κατά μέσον όρο το 35,2% του διαθέσιμου εισοδήματός μας για έξοδα στέγασης, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 19,7%.. 8 στους 10 δαπανούν πάνω από 40%, κάτι που εξηγεί και το μέγεθος της κρίσης, δεδομένου ότι ο αριθμός των ενοικιαστών συνεχώς αυξάνεται. Εν τω μεταξύ, το κόστος στέγασης συνεχίζει την ανοδική πορεία του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ψηφιακής πλατφόρμας αγγελιών Spitogatos, κατά την εξαετία 2019-2024 και παρά τη μεσολάβηση της πανδημίας, που ανέκοψε για περίπου 18 μήνες την αύξηση των ενοικίων, καταγράφονται αυξήσεις έως 49%.5
Μεταβίβαση δημόσιας ακίνητης περιουσίας
Υποτίθεται ότι ένα από τα σχέδια της κυβέρνησης προκειμένου να λύσει το πρόβλημα της κρίσης στέγης το πρόγραμμα της “κοινωνικής αντιπαροχής”, που εφαρμόζεται μέσω της σύμπραξης φορέων του δημόσιου τομέα και ιδιωτών και περιλαμβάνει την κατασκευή κατοικιών σε οικόπεδα του δημοσίου, που θεσμοθετήθηκε με τον ν. 5006/2022 και προέβλεπε την παραχώρηση δημόσιας γης και κτιρίων σε εργολάβους για την ανάπτυξη κατοικιών. Το Δημόσιο δεν παραχωρεί απλώς τη διαχείριση, αλλά καθιστά τους ιδιώτες συνιδιοκτήτες των ακινήτων, οδηγώντας στην ιδιωτικοποίηση του 70% της δημόσιας γης χωρίς πρόβλεψη επιστροφής. Στην πράξη, πρόκειται για τη μεγαλύτερη μεταβίβαση δημόσιας ακίνητης περιουσίας στη σύγχρονη ιστορία με επίδραση την περαιτέρω αύξηση των τιμών στις γύρω περιοχές. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης την επιστροφή ενός ενοικίου στο τέλος Νοεμβρίου και αυξήσεις στο επίδομα στέγασης, που όμως φέρνει μεγάλη αύξηση στις τιμές, στα διαθέσιμα ακίνητα.
Τα τελευταία χρόνια μέσα από διάφορα Ευρωπαϊκά Προγράμματα ΕΣΠΑ αλλά και πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, προωθούνται οι λεγόμενες αστικές αναπλάσεις στους ελεύθερους χώρους, κατευθύνοντας τη ροή χρηματοδότησης σε έργα για τις ανάγκες του κατασκευαστικού και του τουριστικού κεφαλαίου, με στόχο τον λεγόμενο “εξευγενισμό” των πόλεων. Στην Αττική βλέπουμε από τη μία να χτίζονται φαραωνικά έργα στο Ελληνικό ή το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού στο Βοτανικό αλλά από την άλλη να μην υπάρχουν λεφτά για αντιπλημμυρικά έργα, νοσοκομεία, σχολεία και κάθε λογής υπηρεσίες που εξυπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων. Ανάλογες αναπλάσεις σχεδιάζονται στα βιομηχανικά κουφάρια του Πειραιά, όπως το ιστορικό εργοστάσιο του Ρετσίνα, η Viohalco, η ΧΡΩΠΕΙ. Στα Νότια, η κυβέρνηση προώθησε μέσα στο 2024 το φαραωνικό πρότζεκτ, από το οποίο ουσιαστικά δημιουργείται ένα «μικρό Ελληνικό» με την κατασκευή του «Κυβερνητικού Πάρκου», με τη μεταφορά 9 υπουργείων μέσω ΣΔΙΤ.
Στην Αθήνα μετά τον Μεγάλο Περίπατο του Μπακογιάννη, που «πήγε περίπατο», προχωρά με γοργούς ρυθμούς το σχέδιο της λεγόμενης «Διπλής Ανάπλασης», την ανέγερση δηλαδή από τη μία του νέου γηπέδου της ΠΑΕ Παναθηναϊκός στο Βοτανικό και την κατεδάφιση του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με προοπτική τη δημιουργία πάρκου. Η «Διπλή Ανάπλαση» είναι από μόνη της ένα σκάνδαλο. Πρώτον γιατί η ΠΑΕ Παναθηναϊκός παίρνει 200 περίπου στρέμματα του Βοτανικού και τα “ανταλλάσσει” με τα 18 στρέμματα του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και δεύτερο γιατί αυτή η επένδυση θα γίνει με λεφτά από το Ταμείο Ανάκαμψης, από το υπουργείο Ανάπτυξης και από Ίδιους Πόρους του Δήμου Αθηναίων. Το κόστος υπολογίζεται γύρω στα 260 εκατομμύρια και κατασκευάζεται από την κοινοπραξία των εταιρειών Άκτωρ, ΤΕΡΝΑ και Μυτιληναίος, που αναδείχθηκε ανάδοχος.
Ο στόχος είναι το νέο γήπεδο να λειτουργήσει ως κίνητρο για νέες επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή του Ελαιώνα και τη μετατροπή της σε ένα απέραντο κερδοφόρο χώρο «Real Estate» είτε για τον τουρισμού είτε ανάγκες για κατοικίες και γραφεία. Επί της ουσίας χαρίζεται δημόσια – δημοτική έκταση σε ιδιωτικά συμφέροντα και επιχειρηματικούς ομίλους, θυσιάζοντας στο βωμό του κέρδους την ανάγκη για πνεύμονες πρασίνου και αναψυχής. Και όπου δεν υπάρχει δημόσια γη να χαριστεί, ο δήμος Αθηναίων προχωρά σε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την Τράπεζα Πειραιώς και την Alpha Bank, που είναι οι «βασικοί παίκτες» μαζί με τους επιχειρηματικούς ομίλους και την ΠΑΕ Παναθηναϊκός, για ένα έργο που θα αποφέρει πολλά εκατομμύρια ευρώ στα ταμεία τους.
Πρόκειται για μια ακόμα περίπτωση “εξευγενισμού” μιας περιοχής με όλες τις κοινωνικές συνέπειες που αυτή συνεπάγεται όσων αφορά την αξία της γης και την εκδίωξη των πιο αδύναμων οικονομικά κατοίκων. Όπως δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Dimand, REAL ESTATE που αγόρασε και το παλιό εργοστάσιο της SOFTEX στο Βοτανικό, Δημήτρης Ανδρεόπουλος: «Είμαστε η πρώτοι που αγοράσαμε 50 στρέμματα στην περιοχή για σκοπούς αξιοποίησης. Θεωρούμε ότι είναι μια ευκαιρία. Η περιοχή διαθέτει Μετρό, θα γίνει το γήπεδο του Παναθηναϊκού, το εγχείρημα της Διπλής Ανάπλασης... Το όλο project ονομάζεται IQ Athens και αποτελεί το νέο μεγάλο στοίχημα της Dimand σε μια περιοχή που μπορεί σήμερα να μοιάζει εγκαταλελειμμένη και τριτοκοσμική, όμως παράλληλα προετοιμάζονται σημαντικές επενδύσεις για την μετατροπή της σε σύγχρονο αστικό τμήμα».6
Ο “εξευγενισμός” μίας υποβαθμισμένης περιοχής μέσω του αθλητισμού δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Μια ανάλογη επένδυση γίνεται γύρω από το στάδιο Σεντ Άντριους, την έδρα της Μπέρμιγχαμ Σίτι. O ιδιοκτήτης της ομάδας, Βάγκνερ, έχει αγοράσει περισσότερα από 60 στρέμματα γης γύρω από το στάδιο για να κατασκευάσει ένα νέο στάδιο με διπλάσια χωρητικότητά και να κάνει μία επένδυση 3 δισεκατομμυρίων λιρών που θα μετατρέψουν μία από της φτωχότερες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου σε περιοχή εμπορικής ανάπτυξης ακινήτων, με τη στήριξη του Δήμου. Σύλλογοι από άλλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένων του Μάντσεστερ και του Λίβερπουλ, προωθούν επίσης φιλόδοξα αναπτυξιακά σχέδια που συνδυάζουν την ανέγερση νέων στάδιων με αστική αναγέννηση.
Είναι φανερό ότι μιλάμε για ταξικές επιλογές που τσιμεντώνουν χιλιάδες στρέμματα τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν σχολεία, νοσοκομεία, παιδικές χαρές, πάρκα αναψυχής. Όταν πρόκειται να απαλλοτριωθούν χώροι για να ανεγερθούν νέα σχολεία τότε δεν υπάρχουν επαρκείς πόροι, όταν όμως πρόκειται για τον εξευγενισμό μιας περιοχής για να μετατραπεί σε φιλέτο τότε όλα τα εμπόδια, ακόμα και τα νομικά ξεπερνιούνται.
Σήμερα όχι μόνο δεν χτίζονται νέα σχολεία αλλά η ελλιπής συντήρηση των κτιρίων βάζει τη ζωή χιλιάδων μαθητών σε κίνδυνο καθημερινά. Όπως καταγγέλλει σε πρόσφατη ανακοίνωσή του το Σωματείο Εργαζομένων στην ΚΤΙΠ (πρώην ΟΣΚ) «Πάνω από τα μισά σχολεία είναι κτισμένα πριν από μισό αιώνα χωρίς ή με παλιό αντισεισμικό κανονισμό... Οι Δήμοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια σε ένα τόσο σημαντικό και εξειδικευμένο έργο λόγω υποχρηματοδότησης και αποδυναμωμένων τεχνικών υπηρεσιών... Απαιτείται να επανέλθει η ευθύνη, ο έλεγχος και η αρμοδιότητα για τα σχολικά κτίρια στο κεντρικό κράτος».7
Σε μια εποχή κλιματικής κρίσης και ακραίων περιβαλλοντικών φαινομένων και καταστροφών έχουμε ανάγκη ακόμα περισσότερο το πράσινο ώστε να προστατευτεί το μικροκλίμα στις γειτονιές μας και από την άλλη χρειαζόμαστε την κατάλληλη αντιπλημμυρική προστασία και αντιπυρική θωράκιση. Αντίθετα η καπιταλιστική ανάπτυξη που προωθεί η κυβέρνηση του Μητσοτάκη και η πλειοψηφία των Δημοτικών Αρχών, μετατρέπει τις πόλεις σε θερμοθαλάμους με το πράσινο να συρρικνώνεται διαρκώς με το κόψιμο χιλιάδων δένδρων και την τσιμεντοποίηση κάθε εναπομείναντος χώρου πρασίνου που μετατρέπεται από αναγκαίο όρο επιβίωσης σε πεδίο επιχειρηματικών ευκαιριών.
Τον περασμένο χειμώνα με αφορμή την φονική πλημμύρα στη Βαλένθια, άνοιξε ξανά η συζήτηση για τους κινδύνους που κρύβει μία πιθανή υπερχείλιση του Κηφισού. «Αν γίνει το κακό, από το ΚΙΣ "Σταύρος Νιάρχος" ως τον Ρέντη και ως τον σταθμό μετρό στο λιμάνι του Πειραιά τα πάντα θα βρεθούν κάτω από το νερό. H μισή Καλλιθέα, όλο το Μοσχάτο, όλο το Νέο Φάληρο, τα Καμίνια, η Παλιά Κοκκινιά και τμήμα του Ταύρου. Μαζί τους εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι», τονίζει ο Ν. Μπελαβίλας καθηγητής πολεοδομίας του ΕΜΠ και επισημαίνει ότι «οι μελέτες θα έπρεπε να έχουν προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, της επικαιροποίησης τους επί το δυσμενέστερο σε σχέση με την κλιματική κρίση, της διατύπωσης των σχεδίων αντιμετώπισης και διαχείρισης κινδύνου».8 Οι μελέτες όχι μόνο δεν έχουν επικαιροποιηθεί αλλά έχουν βαλτώσει. «Το 2007 έγινε η αρχική μελέτη για ένα μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο στην περιοχή μας, με επίκεντρο τη λαχαναγορά» ανέφερε ο Ανδρέας Ευθυμίου, δήμαρχος Μοσχάτου – Ταύρου. «Η μελέτη επικαιροποιήθηκε το 2011. Το έργο δημοπρατήθηκε το 2016 και ξεκίνησε το 2018. Το 2019 ο εργολάβος το εγκατέλειψε προφασιζόμενος την αύξηση του κόστους λόγω ενεργειακής κρίσης, κάτι που το υπουργείο Υποδομών έκανε δεκτό το 2020. Τώρα ακούμε ότι… μελετάται εκ νέου».
Στην ίδια μοίρα βρίσκεται και η αντιπυρική θωράκιση της Αττικής, εξαιτίας των περικοπών και της υποστελέχωσης της Πυροσβεστικής και τη διάλυση της Δασικής Υπηρεσίας Η περσινή φωτιά στην Αττική που ξεκίνησε από Βαρνάβα και έφτασε μέχρι Χαλάνδρι έκαψε 100.000 στρέμματα αποτέλεσμα της πλήρης ανικανότητας του «επιτελικού κράτους» να αντιμετωπίσει την ολοσχερή καταστροφή, ενώ συνολικά την περίοδο 2020-2024 τριπλασιάστηκαν οι καμένες εκτάσεις σε όλη την Ελλάδα (3.714.110 στρέμματα) σε σχέση με την προηγούμενη 5ετια.
Αντί για ενίσχυση της δασοπροστασίας, στα τέλη Απρίλη του 2020, μέσα στη πρώτη περίοδο της καραντίνας, ο Χατζηδάκης καταθέτει Πολυνομοσχέδιο αντιπεριβαλλοντικό και δασοκτόνο, που άνοιγε το δρόμο για την άμεση διαδικασία ιδιωτικοποίησης των δικτύων διαχείρισης και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, την επιτάχυνση των διαδικασιών εξορύξεων υδρογονανθράκων καθώς και την επέκταση βιομηχανικών ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών (ΒΑΠΕ) χωρίς κανέναν έλεγχο και με «διευκολύνσεις» προς τους επενδυτές, την ουσιαστική κατάργηση της προστασίας των περιοχών Natura 2000. Επίσης για την νομιμοποίηση αυθαιρέτων εντός δασικών εκτάσεων, υγροτόπων και ρεμάτων, τις παρεμβάσεις σε δάση χωρίς έγκριση των δασικών υπηρεσιών, την μεταφορά αρμοδιοτήτων διαχείρισης απορριμμάτων από Δήμους σε Ανώνυμες Εταιρείες και την μετατροπή όλων των περιαστικών περιοχών σε απέραντες χωματερές.9
Όλα αυτά τα χρόνια δόθηκαν σκληρές μάχες για το πράσινο και τους ελεύθερους χώρους σε πάρκα και πλατείες, από το λόφο του Στρέφη και την Ακαδημία Πλάτωνος μέχρι την πλατεία Εξαρχείων και την πλατεία Πρωτομαγιάς, ενάντια σε εταιρίες όπως η Unison, η ΠΡΟΝΤΕΑ, εργολάβους και ιδρύματα τύπου Ωνάση. Στον Πειραιά η Πρωτοβουλία Κατοίκων “Παρατηρητήριο Πειραϊκής” συνεχίζει με πείσμα να παλεύει ενάντια στην ανάπλαση της πόλης για τις ανάγκες της κρουαζιέρας, όπου για τα οφέλη της τουριστικής ανάπτυξης έχει καταργηθεί η ελεύθερη πρόσβαση των κατοίκων στους δρόμους, στον καθαρό αέρα, στο παραλιακό μέτωπο. Στο Λαγονήσι οι κάτοικοι διεκδικούν την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες και παλεύουν να τις σώσουν από την ιδιωτικοποίηση.
Αυτοί οι αγώνες σε όλη την Ελλάδα έχουν μπλοκάρει και καθυστερήσει πολλά από τα «επενδυτικά» έργα. Οι κάτοικοι της Τήνου κατάφεραν να διώξουν τον όμιλο Κοπελούζου και την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στο νησί. Από την Ήπειρο μέχρι την Κρήτη συγκροτήθηκαν κινήσεις ενάντια στις εξορύξεις. Στο Βόλο, μαθητές, φοιτητές και εργατικά σωματεία δεν σταμάτησαν να διαδηλώνουν ενάντια στη καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ-Lafarge. Η καταστολή της αστυνομίας στοίχισε τη ζωή του αγωνιστή Βασίλη Μάγγου. Το ίδιο και στη Δυτική Θεσσαλονίκη ενάντια στη καύση σκουπιδιών από τη τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ. Στις γειτονιές της Δυτικής Αττικής ο κόσμος συνεχίζει να ξεσηκώνεται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης απορριμμάτων και στη δημιουργία νέων ΧΥΤΑ καυσης απορριμάτων δίπλα από τα σπίτια τους. Οι κάτοικοι της Ραφήνας σταμάτησαν τις μπουλντόζες της ΙΝΤΕΡΚΑΤ για να μην "μπαζώσουν" το Μεγάλο Ρέμα της περιοχής
Ένα τεράστιο περιβαλλοντικό κίνημα συγκρούεται με τη λογική του κέρδους που θέλει να μετατρέψει τις πόλεις και το φυσικό περιβάλλον σε πεδίο επιχειρηματικής εκμετάλλευσης. Στο κέντρο όλων αυτών των πρωτοβουλιών είναι ότι η μόνη δύναμη που μπορεί να σταματήσει την έκταση της καταστροφής και να σώσει τις πόλεις και τα δάση, είναι η δράση των απλών ανθρώπων από τα κάτω που ζουν σ' αυτές τις περιοχές. Αυτό οδήγησε σε ριζοσπαστικοποίηση όχι μόνο των ιδεών αλλά και των μεθόδων οργάνωσης και δράσης. Ανοίγει έτσι η συζήτηση τόσο για τις άμεσες πρωτοβουλίες που χρειάζεται να πάρει η Αριστερά για να ενισχύσει αυτούς τους αγώνες όσο και για τις μεγαλύτερες στρατηγικές επιλογές που χρειάζεται να πάρει για να δώσει προοπτική σε αυτή τη μάχη.
Συντονισμός και γενίκευση
Καταρχήν χρειάζεται συντονισμός των αγώνων και γενίκευση των αιτημάτων. Διεκδικούμε περισσότερους ελεύθερους δημόσιους χώρους στην πόλη και αύξηση του ποσοστού πρασίνου ανά κάτοικο, με την αποκλειστική διαχείριση από τον εκάστοτε Δήμο. Γι αυτό διεκδικούμε ταυτόχρονα τη δημιουργία ισχυρής υπηρεσίας πρασίνου σε κάθε πόλη με προσλήψεις προσωπικού, μονιμοποίηση των συμβασιούχων και αύξηση της χρηματοδότησης των ΟΤΑ από τον προϋπολογισμό.
Χρειάζεται κοινή δράση ανάμεσα στο οργανωμένο εργατικό κίνημα και κάθε τοπικής Κίνησης ή Επιτροπής που αντιστέκεται στην καταστροφή του περιβάλλοντος, σύνδεση με τα εργατικά σωματεία που μπορούν να παίξουν ενεργό ρόλο, τους Φοιτητικούς Συλλόγους των σχολών που βρίσκονται σε κάθε πόλη. Το παράδειγμα των Εξαρχείων είναι χαρακτηριστικό. Ενώ το ΜΕΤΡΟ θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην απαλλαγή από τα ΙΧ, στη πράξη η χάραξη και τα έργα της γραμμής 4 από το Γαλάτσι μέχρι το κέντρο της Αθήνας έρχεται να καταστρέψει την ιστορική πλατεία Εξαρχείων και να τη μετατρέψει σε μία τουριστική γειτονιά χωρίς μόνιμους κατοίκους και συλλογικές δράσεις. Προκειμένου να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος τα Εξάρχεια και ο λόφος του Στρέφη πολιορκήθηκαν τα τελευταία χρόνια από το στρατό κατοχής των ΜΑΤ. Οι αγώνες της Πρωτοβουλίας ΟΧΙ ΜΕΤΡΟ ΣΤΑ ΕΞΑΡΧΕΙΑ μπορούν να κερδίσουν μέσα από τη σύνδεσή της με το Συνδικάτο Οικοδόμων, τα σωματεία εκπαιδευτικών, των εργαζόμενων στο Δήμο της Αθήνας και κάθε άλλο κομμάτι της εργατικής τάξης που μπορεί έμπρακτα να σταματήσει τις εργασίες. Άλλωστε η 24ωρη απεργία των οικοδόμων ήταν η μόνη ημέρα που διακόπηκαν οι εργασίες όταν οι ίδιοι οι εργάτες με τη δύναμη του συνδικάτου τους απέργησαν και τα ΜΑΤ έμειναν να φυλάνε σκέτες λαμαρίνες. Απεργοί, αρχαιολόγοι τάχθηκαν στο πλευρό των κατοίκων όταν οι εργαζόμενοι-ες της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ στη Μπουμπουλίνας προχώρησαν σε διαμαρτυρίες καταγγέλλοντας την παρουσία της αστυνομικής δύναμης που έχει δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στο Υπουργείο και στη γειτονιά των Εξαρχείων.
Για την αντικαπιταλιστική αριστερά, ο αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος, ο αγώνας ενάντια στη κλιματική κρίση πάει χέρι - χέρι με τους αγώνες ενάντια στην πολιτική που θέλει να φορτώσει στις πλάτες μας την κρίση του καπιταλισμού. Κι αυτό σημαίνει πάλη για την ανατροπή των περικοπών και των ιδιωτικοποιήσεων, πάλη για μαζικές προσλήψεις. Απέναντι στην στεγαστική κρίση διεκδικούμε την επανίδρυση οργανισμών σαν τον ΟΕΚ και τον ΟΣΚ, την άμεση επανάχρηση των κενών ακινήτων που ανήκουν σε δημόσιους φορείς, τη δημιουργία προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας υπό δημοτικό και κοινωνικό έλεγχο και πάνω απ’ όλα αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις.
Όταν η κυβέρνηση του Μητσοτάκη δίνει 28 δις για εξοπλισμούς αλλά δεν αποδίδει στους Δήμους 8,5 δις που τους χρωστάει, τότε το αποτέλεσμα είναι οι Δημοτικές Αρχές να χαρίζουν στα αρπακτικά των ιδιωτικοποιήσεων και των χορηγών πολύτιμες υπηρεσίες που έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι και η νεολαία, κλιμακώνοντας ταυτόχρονα την φορομπηξία. Από την άλλη προκειμένου να βρουν έσοδα αποχαρακτηρίζουν χώρους πρασίνου και τους παραχωρούν σε ιδιώτες για να γίνουν πάρκινγκ, εργοστάσια, σούπερ μάρκετ. Διεκδικούμε Κοινωνικές Υπηρεσίες για τις ανάγκες των εργαζομένων και των κατοίκων, προλήψεις και ενίσχυση της χρηματοδότησης για το Βοήθεια στο Σπίτι, κοινωνικά ιατρεία, λέσχες φιλίας, ΚΑΠΗ, παιδικούς σταθμούς, ξενώνες αστέγων, δομές προσφύγων μέσα στις πόλεις, δημόσια γηροκομεία, δημόσιες δωρεάν δομές για τα παιδιά.
Διεκδικούμε χρηματοδότηση για μέτρα ολοκληρωμένης και σχεδιασμένης αντιπλημμυρικής προστασίας. Άμεσα μέτρα αναδιοργάνωσης της πυροπροστασίας. Ανασυγκρότηση της Δασικής Υπηρεσίας. Μόνιμες προσλήψεις προσωπικού, ενίσχυση των υπηρεσιών της Περιφέρειας και των Δήμων με τα απαραίτητα μέσα και επαρκές μόνιμο προσωπικό για τον καθαρισμό-επιτήρηση-προστασία των αλσών, πάρκων και δασών. Καμία αλλαγή χρήσης γης στις καμένες δασικές περιοχές. Απόλυτη προστασία της φύσης, των δασών, των αλσών, των ακτών από τους «επενδυτές». Να καταργηθούν οι αντιπεριβαλλοντικοί νόμοι.
Κάθε κίνηση που παλεύει ενάντια στις εξορύξεις και στην καταστροφή των βουνών από τις ανεμογεννήτριες του κάθε «επενδυτή» χρειάζεται να διεκδικήσει επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ με εργατικό έλεγχο. Γιατί οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ μπορούν, κάτω από το δικό τους έλεγχο, να επιβάλλουν ότι η ενέργεια δεν θα είναι μόνο φθηνή και προσιτή σε όλους αλλά ταυτόχρονα η παραγωγή της δεν θα προέρχεται από ορυκτά καύσιμα που αυξάνουν τα «αέρια του θερμοκηπίου» αλλά, αντίθετα, θα προέρχεται από πραγματικές ΑΠΕ που θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται μαζί με τις τοπικές κοινωνίες με σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος.
Για να μην θρηνήσουμε κι άλλους νεκρούς από καύσωνες, πυρκαγιές και πλημμύρες πρέπει να σταματήσουμε τις καταστροφικές επιλογές ενός συστήματος που μόνο στόχο έχει το κέρδος και για αυτό βάζει ως προτεραιότητα τα ιδιωτικά συμφεροντα και όχι τις κοινωνικές ανάγκες. Πάλη ενάντια σε αυτόν τον παραλογισμό σημαίνει πάλη για διαγραφή του χρέους και κρατικοποίηση με εργατικό έλεγχο των τραπεζών και των μεγαλοεργολάβων που αυγατίζουν τα κέρδη τους ρημάζοντας τις ζωές των ανθρώπων στις εργατογειτονιές της Αττικής και όλης της χώρας.
Ταυτόχρονα ενάντια στη καταστροφή που μας επιβάλλουν προτάσσουμε την πάλη για να αντιστρέψουμε τις συνθήκες που επιτείνουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, για ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης με σεβασμό στον άνθρωπο και τη φύση, που θα θέτει ως πρώτο στόχο τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας και την προστασία του περιβάλλοντος, δίνοντας βάρος τόσο στην πρόληψη όσο και στην έγκαιρη αντιμετώπιση.
Σημειώσεις
1. WWF-Αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο: ουραγός η Αθήναhttp://www.kalyterizoi.gr/new/analogia-prasinoy-ana-katoiko-oyragos-i-athina
2. Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο 126, “Μάνδρα η κρίση της Αττικής” Δήμητρα Κυρίλλου, Κώστας Πίττας
3. DNEWS Η «φούσκα» των ακινήτων στην Ελλάδα - Σωτήρης Μπέσκος
4. Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο 126, “Μάνδρα η κρίση της Αττικής” Δήμητρα Κυρίλλου, Κώστας Πίττας
5. https://www.kathimerini.gr/visual/infographics/563435023/ayxisi-enoikion-eos-kai-49-stin-exaetia-2019-2024/
6. https://ypodomes.com/dimand-poia-einai-i-megali-ependysi-ton-150-ekat-eyro-sti-softex-poy-allazei-ton-votaniko/
7. https://pamehellas.gr/somateio-ergazomenon-stin-etaireia-ktiriakes-ypodomes-aformi-tin-katastasi-7o-dimotiko-irakleioy-attikis
8. https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/403305_n-mpelabilas-ti-tha-ginei-stin-attiki-yperheilisoyn-o-kifisos-kai-o-ilissos
9. Αντίσταση στην περιβαλλοντική καταστροφή, Γιώργος Ράγκος, Εργατική Αλληλεγγύη, No 1571