Η εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης
Ilan Pappé
432 σελίδες, 22€
Εκδόσεις Σάλτο - Σειρά Κάλλιστος
Το βιβλίο «Η εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης» που εκδόθηκε το 2006 και κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες στα ελληνικά, είναι η αποστομωτική απάντηση σε όλους αυτούς που προσπαθούν να πείσουν ότι η ιστορία ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου του 2023 και ταυτόχρονα αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό για όσους παλεύουν σήμερα ενάντια στη γενοκτονία.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο ισραηλινός ιστορικός Ιλάν Παπέ, εξηγεί και τεκμηριώνει πως η Νάκμπα «ήταν μέρος μιας σκόπιμης στρατηγικής για την εκκένωση της χώρας που οι σιωνιστές ήθελαν για τον εαυτό τους».
Ο Ιλάν Παπέ ανήκει στη γενιά τον λεγόμενων «νέων ιστορικών» του Ισραήλ, μια ομάδα επιστημόνων που μετα το άνοιγμα των βρετανικών αρχείων στις αρχές του 1980 άρχισαν να μελετούν ξανά την ιστορία της ίδρυσης του ισραηλινού κράτους.
Ο Παπέ δεν είδε μόνο τα σημάδια της εθνοκάθαρσης στη γέννηση του κράτους του Ισραήλ αλλά πήγε ακόμα παραπέρα απορρίπτοντας τον σιωνισμό θεωρώντας τον την κινητήρια δύναμη πίσω από τα εγκλήματα του Ισραήλ που κορυφώνονται σήμερα στη Γάζα.
Η έρευνά του βασίστηκε σε αποχαρακτηρισμένα αρχεία του ισραηλινού στρατού και στις αναμνήσεις των «πατέρων του έθνους» όπως καταγράφηκαν σε ημερολόγια και αλληλογραφίες.
O Παπέ αποδεικνύει ότι στόχος των ηγετών του σιωνιστικού κινήματος ήταν ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα η δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους όπου ο αυτόχθονας παλαιστινιακός πληθυσμός έπρεπε να απομακρυνθεί.
Για πολλούς από τους πρώτους σιωνιστές που φτάνουν στην υπό οθωμανική κυριαρχία Παλαιστίνη το 1882, γράφει ο Παπέ, η γη ήταν «άδεια»: «οι αυτόχθονες Παλαιστίνιοι που ζούσαν εκεί ήταν σε μεγάλο βαθμό αόρατοι για αυτούς ή, αν όχι, ήταν μέρος των δυσκολιών της φύσης και ως τέτοιοι έπρεπε να κατακτηθούν και να απομακρυνθούν».
Για αρκετά χρόνια οι σιωνιστές έβαζαν τα θεμέλια για αυτή την εκδίωξη και επέδειξαν εξαιρετικές ικανότητες στο να εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες που ανοίγονταν για να φτάσουν πιο κοντά στον στόχο, όπως τη βρετανική υπόσχεση το 1917 για ένα εβραϊκό κράτος στη γη της Παλαιστίνης.
Τα επόμενα χρόνια οι προσπάθειες εποικισμού της Παλαιστίνης εντατικοποιήθηκαν αλλά οι σιωνιστές ηγέτες αντιλαμβάνονταν όλο και περισσότερο ότι πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στον εκτοπισμό των αυτόχθονων.
«Ο ίδιος ο Μπεν Γκουριόν γράφοντας στον γιο το το 1937, εμφανιζόταν πεπεισμένος ότι αυτό ήταν μονόδρομος για τον σιωνισμό: “Οι Άραβες πρέπει να φύγουν”, αλλά αυτό χρειάζεται να συμβεί την κατάλληλη στιγμή, ευκαιρίας δοθείσης, όπως σε έναν πόλεμο. Η κατάλληλη στιγμή ήρθε το 1948. Ο Μπεν Γκουριόν είναι κατά πολλούς τρόπους ο ιδρυτής του κράτους του Ισραήλ και ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός του. Αυτός ήταν ο εγκέφαλος της εθνοκάθαρσης της Παλαιστίνης».
Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα διακρίνει κι άλλα μεγάλα ονόματα της ιστορίας του Ισραήλ που συμμετείχαν στον σχεδιασμό ή στην εκτέλεση της εθνοκάθαρσης όπως ο Γιτζάκ Ράμπιν ή ο Αριέλ Σαρόν.
Οι περιγραφές των συνεδριάσεων με επικεφαλής των Μπεν Γκουριόν και άλλων στελεχών του σιωνισμού είναι αποκαλυπτικές και ανατριχιαστικές ταυτόχρονα. Τα σχέδια εθνοκάθαρσης επαναπροσδιορίζονται σε κάθε στάδιο λαμβάνοντας υπόψιν τη διεθνή συγκυρία, τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, τις αντιδράσεις των αραβικών κρατών, αλλά ο στόχος παραμένει σταθερός ώσπου τίθεται σε εφαρμογή το Σχέδιο Δ (Ντάλετ) που «σφράγισε τη μοίρα των Παλαιστινίων μέσα στην περιοχή που οι σιωνιστές ηγέτες είχαν βάλει στο μάτι για το μελλοντικό εβραϊκό τους κράτος».
Ο Ιλάν Παπέ δεν αφήνει περιθώρια για να «παρεξηγήσουμε» τον ρόλο που έπαιξε η λεγόμενη «διεθνής κοινόητα» στο εξελισσόμενο σιωνιστικό σχέδιο. Τα «στραβά μάτια» που έκαναν οι Βρετανοί όσο η Νάκμπα εξελίσσονταν, η απόφαση διχοτόμησης της Παλαιστίνης από τον νεαρό τότε ΟΗΕ και η παράδοση του μεγαλύτερου τμήματος στην μειοψηφική εβραϊκή κοινότητα, η ανίερη συμμαχία των σιωνιστών με τον βασιλιά της Ιορδανίας για να μοιράσουν μεταξύ τους το υπόλοιπο τμήμα που δόθηκε στους Παλαιστίνιους περιγράφονται αναλυτικά φωτίζοντας τις λιγότερο γνωστές πλευρές της εθνοκάθαρσης.
Όπως αυτή της καθοριστικής συμβολής της ΕΣΣΔ που παρείχε βαρύ οπλισμό στον νεοσύστατο ισραηλινό στρατό το 1948 για να αντιμετωπίσει τον ανοργάνωτο, άπειρο και χωρίς σοβαρό εξοπλισμό στρατό των αραβικών κρατών.
Οι Βρετανοί από την άλλη φρόντισαν επίσης να μεταλαμπαδεύσουν την τεχνογνωσία της αποικιοκρατίας στους σιωνιστές.
Ο Ορντ Τσαρλς Γούνγκεϊτ, βρετανός αξιωματικος, ήταν ένας από αυτούς που εκπαίδευσαν τη Χαγκανά να γίνει από παραστρατιωτική οργάνωση ο πρόδρομος των IDF, αφού πήρε το βάπτισμα του πυρός στην καταστολή της αραβικής εξέγερσης το 1936 από κοινού με τα βρετανικά στρατεύματα.
«Ο Αματσιά Κοέν, ο οποίος έλαβε μέρος στην επιχείρηση θυμόταν τον Βρετανό λοχία που τους έδειξε πώς να χρησιμοποιούν τις ξιφολόγχες για να επιτίθενται σε ανυπεράσπιστους χωρικούς: “Νομίζω είστε όλοι σας τελείως αδαείς, αφού δεν ξέρετε καν τη στοιχειώδη χρήση της ξιφολόγχης όταν επιτίθεστε σε βρωμο-Άραβες” [...]. Αν αυτός ο λοχίας βρισκόταν εκεί το 1948 θα ήταν περήφανος βλέποντας πόσο γρήγορα τα εβραϊκά στρατεύματα κατέκτησαν την τέχνη της επίθεσης στα χωριά».
Πράγματι τα σχέδια εθνοκάθαρσης υλοποιήθηκαν βήμα το βήμα εξαφανίζοντας 400 παλαιστινιακά χωριά από τον χάρτη και εκτοπίζοντας με τη βία 800.000 Παλαιστίνιους.
Η σχολαστική περιγραφή της καταστροφής δεκάδων χωριών και πόλεων αναδεικνύει το επιχειρησιακό μοτίβο των ισραηλινών επιδρομών και ο αναγνώστης θα διακρίνει με ευκολία και φρίκη το ίδιο μοτίβο να επαναλαμβάνεται σήμερα στη Γάζα.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της πόλης Χάιφα που ο ΟΗΕ παραχώρησε στο εβραϊκό κράτος. «Οι Εβραίοι ήθελαν την πόλη-λιμάνι, αλλά χωρίς τους 75.000 Παλαιστίνιους που ζούσαν εκεί και τον Απρίλιο του 1948 πέτυχαν τον σκοπό τους». Αρχικά τέθηκε σε εφαρμογή η επιχείρηση «Ψαλίδι» που σήμανε την περικύκλωση της πόλης από όλες τις πλευρές εκτός από τη θάλασσα. Αφού οι βρετανικές δυνάμεις ενημέρωσαν τις εβραϊκές αρχές ότι θα αποχωρούσαν εντός δύο ημερών, η ταξιαρχία Καρμέλι ανέλαβε τώρα να θέσει σε εφαρμογή την επιχείρηση «Καθαρισμός του προζυμιού». Ο εβραϊκός όρος σημαίνει ολική εκκαθάριση και αναφέρεται στην εβραϊκή θρησκευτική πρακτική της εξάλειψης κάθε ίχνος ψωμιού από τα σπίτια των ανθρώπων την παραμονή του Πάσχα.
«Τα εβραϊκά μεγάφωνα προέτρεπαν τις Παλαιστίνιες γυναίκες και παιδιά να φύγουν πριν να είναι πολύ αργά». [...]
«Ο αξιωματικός Μορντεχάι Μακλέφ οργάνωσε την εκστρατεία εκκαθάρισης και οι εντολές που έδωσε στα στρατεύματα του ήταν σαφείς και απλές: “Σκοτώστε όποιον Άραβα συναντήσετε, πυρπολήστε όλα τα εύφλεκτα αντικείμενα και ανοίξτε τις πόρτες με εκρηκτικά. (Αργότερα έγινε αρχηγός του ισραηλινού στρατού)».
Όταν οι εντολές εκτελέστηκαν άρχισε να επικρατεί πανικός. «Οι αξιωματικοί της Ταξιαρχίας, γνωρίζοντας οτι ο κόσμος είχε ενημερωθεί να συγκεντρωθεί κοντά στην πύλη του λιμανιού, διέταξαν τους άνδρες τους να τοποθετήσουν όλμους τριών ιντσών στις πλαγιές του βουνού με θέα την αγορά και το λιμάνι και να βομβαρδίσουν το συγκεντρωμένο πλήθος. [...] Μόλις οι Παλαιστίνιοι συγκεντρώνονταν στην αγορά - ένα αρχιτεκτονικό στολίδι που χρονολογείται από την οθωμανική περίοδο, καλυμμένο με λευκά τοξωτά στέγαστρα, αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ - ήταν εύκολος στόχος για τους Εβραίους σκοπευτές».
Έχοντας μόνο μία έξοδο, προς τη θάλασσα, και με τα βλήματα πάνω από τα κεφάλια τους, χιλιάδες Παλαιστίνιοι έφευγαν με ό,τι βάρκα έβρισκαν χωρίς να έχουν πάρει απολύτως τίποτα μαζί τους.
Από εκείνη την ημέρα και μετά η Χάιφα, μία πόλη με ιστορία εκατοντάδων ετών που μάλιστα είχε ζήσει κοινούς εργατικούς αγώνες Αράβων και Εβραίων που όμως δυναμιτίστηκαν από τρομοκρατικές ενέργειες σιωνιστικών ομάδων, δεν θα ήταν ποτέ πια ίδια.
Η σιωνιστική ηγεσία είχε καταλήξει από νωρίς στο συμπέρασμα ότι για να είναι βιώσιμο το μελλοντικό εβραϊκό κράτος θα έπρεπε να επεκταθεί πολύ πέρα από τα σύνορα που του έθετε ο ΟΗΕ και θα έπρεπε να ξεφορτωθεί όσο περισσότερους Άραβες γινόταν. Η δεύτερη προϋπόθεση περιγραφόταν με τον όρο «δημογραφική ισορροπία».
Στις 3 Δεκεμβρίου του 1947, μιλώντας ενώπιον ανώτερων μελών του κόμματός του, Μαπάι (Εργατικό Κόμμα) ο Μπεν Γκουριόν «περιέγραψε με μεγάλη σαφήνεια τον τρόπο αντιμετώπισης των μη αποδεκτών πραγματικοτήτων, όπως αυτή που προέβλεπε η απόφαση του ΟΗΕ για διχοτόμηση:
“Υπάρχει ένα 40% μη Εβραίων στις περιοχές που έχουν παραχωρηθεί στο εβραϊκό κράτος. Αυτή η σύνθεση δεν αποτελεί σταθερή βάση για ένα εβραϊκό κράτος. Και πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή τη νέα πραγματικότητα με όλη τη σοβαρότητα και την ιδιαιτερότητά της. Μία τέτοια δημογραφική ισορροπία αμφισβητεί την ικανότητά μας να διατηρήσουμε την εβραϊκή κυριαρχία [...] Μόνο ένα κράτος με τουλάχιστον 80% Εβραίους είναι ένα βιώσιμο και σταθερό κράτος».
Ένα μήνα νωρίτερα σε ένα άλλο «στενότερο» ακροατήριο ο Μπεν Γκουριόν διατύπωσε για πρώτη φορά «με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι η εθνοκάθαρση αποτελούσε το εναλλακτικό ή συμπληρωματικό μέσο για να διασφαλιστεί ότι το νέο κράτος θα ήταν αποκλειστικά εβραϊκό. Οι Παλαιστίνιοι μέσα στο εβραϊκό κράτος, είπε, θα μπορούσαν να γίνουν πέμπτη φάλαγγα, και αν αυτό συνέβαινε “μπορούν είτε να συλληφθούν μαζικά είτε να εκδιωχθούν. Είναι προτιμότερο να εκδιωχθούν”.».
Την εθνοκάθαρση ακολούθησε η προσπάθεια μνημοκτονίας της Νάκμπα. Στο σχετικό κεφάλαιο ο Ιλάν Παπέ περιγράφει πως το Ισραήλ επιχείρησε να σβήσει τα ίχνη του εγκλήματος αλλά και το αποτύπωμα των Παλαιστινίων στην περιοχή.
Επιστρατεύτηκαν αρχαιολόγοι και μελετητές της Βίβλου για να «εβραιοποιήσουν τη γεωγραφία της Παλαιστίνης». Νέα ονόματα δόθηκαν στις παλαιστινιακές περιοχές ενώ κατασκευάστηκαν ιστορίες που συνέδεεαν απευθείας το νέο με το «Αρχαίο» Ισραήλ.
Η ίδια η φυσιογνωμία της περιοχής έπρεπε να αλλάξει ριζικά. Οι ελαιώνες - σήμα κατατεθέν της παλαιστινιακής γης- ξεριζώθηκαν, τα χωράφια καταστράφηκαν, τα ερειπωμένα χωριά ισοπεδώθηκαν με μπουλντόζες.
Στη θέση τους φυτεύτηκαν ευρωπαϊκά πεύκα και το Ισραήλ δείχνοντας τις «οικολογικές ευαισθησίες» του θέλησε να θάψει σε αυτά τα δάση το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστίνιων και να διαγράψει οτιδήποτε μαρτυρά το μέγεθος της παλαιστινιακής τραγωδίας.
«Τα δάση σε ολόκληρο το Ισραήλ περιλαμβάνουν σήμερα μόνο το 11% των αυτοχθόνων ειδών, ενώ μόλις το 10% όλων των δασών χρονολογείται πριν από το 1948».
Οι «πράσινοι πνεύμονες» με τα πάρκα αναψυχής, τα τραπέζια του πινκνίκ και τις κούνιες υπόσχονται και κάποιες εκπλήξεις στους επισκέπτες. Τα ερείπια ενός σπιτιού που έχει ξεμείνει όρθιο από τη Νάκμπα βαφτίζεται ως «αρχαίο». Οι αναβαθμίδες που υπήρχαν αιώνες πριν την ίδρυση του Ισραήλ εμφανίζονται ως περήφανο δημιούργημα των τελευταίων χρόνων. Οι περισσότεροι ισραηλινοί πιστεύουν ότι οι συκιές και οι αμυγδαλιές που φύτεψαν οι πατεράδες και οι παππούδες των σημερινών Παλαιστινίων είναι «άγρια» δέντρα, τμήμα του «μυστηρίου» που περιβάλλει τη «γη τους».
Βασισμένο σε ισραηλινές πηγές και γραμμένο από ισραηλινό συγγραφέα, το βιβλίο δεν αφήνει αμφιβολίες για τη φύση του κράτους του Ισραήλ. Ένα αποικιακό κράτος που εξαρτά την ύπαρξή του μέχρι και σήμερα από τον εκτοπισμό των γηγενών, ένα κράτος απαρτχάιντ για τους Παλαιστίνιους που με τεράστια επιμονή κατάφεραν να μην εκτοπιστούν από τις εστίες τους.
Ανασυνθέτοντας τα γεγονότα της εθνοκάθαρσης, που έχει αγνοηθεί σκοπίμως από όλες τις αποτυχημένες ειρηνευτικές διαδικασίες, ο συγγραφέας αγωνιά και ελπίζει σε μια ειρηνική λύση που ξέρει ότι δεν μπορεί να έρθει χωρίς Δικαιοσύνη για τους Παλαιστίνιους.
Σήμερα η σιωνιστική ηγεσία δεν καταστρώνει τα σχέδιά της πίσω από κλειστά δωμάτια αλλά ενώπιον όλης της ανθρωπότητας. Οι Παλαιστίνιοι απειλούνται με ακόμα χειρότερα εγκλήματα επειδή παρά τη φρίκη του 1948 συνεχίζουν και αντιστέκονται και διεκδικούν να γυρίσουν στη γη τους.
«Κατά καιρούς η αρχική χλωρίδα (σ.σ. της παλαιστινιακής γης) καταφέρνει να επιστρέψει με εντυπωσιακούς τρόπους», γράφει ο Παπέ. «Σε μία νέα αναπτυσσόμενη πόλη προσπάθησαν φυτεύοντας σειρές από πεύκα να καλύψουν τα ερείπια του παλαιστινιακού χωριού Μουτζάιντιλ.
Μεταγενέστερες επισκέψεις συγγενών κάποιων από τους αρχικούς κατοίκους του Μουτζάιντιλ αποκάλυψαν ότι μερικά από τα πεύκα είχαν κυριολεκτικά σπάσει στα δύο και πως, στη μέση των σπασμένων κορμών τους, είχαν ξεφυτρώσει ελαιόδεντρα σε πείσμα της ξένης χλωρίδας που είχε φυτευτεί πάνω τους πριν από πενήντα έξι χρόνια».
Το βιβλίο «Η εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΣΑΛΤΟ, σειρά Κάλλιστος.